Σε μια κοινωνία που συχνά ανταμείβει τη θετικότητα και την «αντοχή», το να επικοινωνήσει κανείς πως δεν είναι καλά, παραμένει, δυστυχώς, μια πράξη θάρρους και όχι αυτονόητης αποδοχής. Όμως η ψυχική υγεία δεν είναι αδυναμία και η ανάγκη για βοήθεια δεν είναι ντροπή. Η 10η Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, είναι η υπενθύμιση που όλες και όλοι χρειαζόμαστε: ότι έχουμε το δικαίωμα να μη νιώθουμε καλά. Και -εξίσου σημαντικό – πως έχουμε το δικαίωμα να μιλήσουμε γι’ αυτό.
Το αόρατο φορτίο
Άγχος, κατάθλιψη, burnout, πένθος, πανικός: είναι λέξεις που ακούμε όλο και πιο συχνά, όμως πολλές φορές ψιθυρίζονται. Η κοινωνική προσδοκία να «συνεχίζεις», να «αντέχεις», να «μην τα παρατάς», κάνει πολλούς να κουβαλούν σιωπηλά ένα βάρος που δεν φαίνεται, όμως υπάρχει. Η πραγματικότητα από την άλλη πλευρά, η αληθινή μας πραγματικότητα και όχι ένα κοινωνικό κατασκεύασμα που ενδεχομένως εξυπηρετεί, είναι απλή αλλά συχνά αποσιωπάται: όλοι παλεύουμε με κάτι. Και κανείς δεν θα έπρεπε να αισθάνεται μόνος ή «ελαττωματικός» επειδή νιώθει ευάλωτος.
H φετινή Παγκόσμια μέρα μας βρίσκει και πάλι να θέλουμε να υπενθυμίσουμε – αναδείξουμε τα αυτονόητα που όμως δεν είναι δεδομένα: η ψυχική υγεία είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Ένα δικαίωμα που αφορά την αξιοπρέπεια, την ισότητα και την πρόσβαση στη φροντίδα, στη στήριξη, στην κατανόηση. Αντίστοιχα, το να πούμε «χρειάζομαι βοήθεια» είναι το πιο ανθρώπινο πράγμα στον κόσμο. Και το να υπάρχει ένα σύστημα ή ένας άνθρωπος πρόθυμος να ακούσει, να σταθεί, να προσφέρει στήριξη, αυτό είναι το ελάχιστο που μια κοινωνία οφείλει στα μέλη της.
Και κάποιες σημαντικές υπενθυμίσεις
- Δεν χρειάζεται να είσαι “οκ” κάθε μέρα. Είσαι άνθρωπος, όχι ρομπότ.
- Το να ζητήσεις βοήθεια είναι γενναιότητα, όχι αδυναμία.
- Δεν είσαι μόνος/η. Περισσότεροι άνθρωποι παλεύουν από όσους νομίζεις.
- Το βάρος που κουβαλάς, δεν είναι αόρατο για όλους. Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν (και μπορούν) να σε ακούσουν.
- Δεν υπάρχει “σωστός” τρόπος να νιώθεις. Όλα τα συναισθήματα έχουν θέση.
- Δεν χρειάζεται να το εξηγείς σε όλους. Αρκεί να το παραδέχεσαι στον εαυτό σου.
- Η ευαλωτότητα δεν είναι αδυναμία. Είναι σύνδεση.
- Η σιωπή δεν είναι λύση. Μίλα, με τον δικό σου ρυθμό, σε ανθρώπους που εμπιστεύεσαι.
- Η φροντίδα του εαυτού σου δεν είναι εγωισμός. Είναι επιβίωση.
- Έχεις αξία, ακόμα κι όταν δεν αποδίδεις.
Μπορείς να ξεκινήσεις σήμερα με ένα απλό βήμα: ένα μήνυμα, μια συζήτηση, μια ανάσα. Το «δεν είμαι καλά» είναι μια ολοκληρωμένη πρόταση.
